Cuộc chiến thương mại ngu xuẩn và tiềm ẩn nhiều khả năng phá hoại của Tổng thống Trump đã tiếp tục với một sự ngu xuẩn hơn – dự thảo gói trợ cấp tài chính 12 tỷ đô cho nông dân Mỹ bị thiệt hại bởi sự trả thù về thuế quan của các nước khác áp lên nông sản xuất khẩu của Mỹ.
Dự thảo gói trợ cấp này của Trump nếu được áp dụng sẽ không dễ dàng bù đắp những hậu quả có thể lường trước được của cuộc chiến thương mại gây ra với ngành nông nghiệp, vùng nông thôn cũng như Đảng Cộng hòa.
Sự ảnh hưởng của hàng rào thuế quan đối với nông dân sẽ là một trong số những tác nhân chủ chốt làm giảm thu nhập từ nông nghiệp trong năm 2018, cũng như nối liền chuỗi 12 năm suy giảm liên tục của ngành nông nghiệp Hoa kỳ. Từ đỉnh cao 123 tỷ USD vào năm 2013, thu nhập ròng từ nông nghiệp đã liên tục suy giảm, và được dự báo vào khoảng 60 tỷ USD năm nay, lý do chủ yếu do sự giảm giá một số lượng lớn các mặt hàng nông sản.
Sự suy giảm xuất khẩu sẽ dẫn đến giá nông sản giảm cũng như thu nhập của người nông dân ngày càng thấp hơn. Sự tác động này rất khó có thể bù đắp được bằng gói trợ cấp 12 tỷ USD như ngài Tổng thống đã cam kết vào hôm thứ ba vừa rồi.
Theo dự thảo, gói trợ cấp sẽ bao gồm các khoản thanh toán trực tiếp tới nông dân, các chương trình thúc đẩy hàng nông sản Mỹ ra quốc tế và mở rộng chương trình mua nông sản dư thừa – tái phân phối chúng cho các Ngân hàng thực phẩm và chương trình chống đói.
Mặc dù dự thảo này có thể giúp thúc đẩy xuất khẩu sang các nước không áp đặt thuế quan với nông sản Mỹ (và có thể tốn kém hơn con số dự kiến 12 tỷ USD), tuy nhiên nền nông nghiệp và khu vực nông thôn sẽ chịu tác động tiêu cực cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn.
Việc suy giảm thu nhập sẽ dẫn đến khó khăn tài chính với người nông dân. Có thể tình trạng này không đến nỗi nghiêm trọng như người nông dân phải đối mặt trong cuộc khủng hoảng nông nghiệp những năm 80, tuy nhiên việc phá sản và bị tịch thu nhà cửa là viễn cảnh có khả năng xảy ra.
Điều này sẽ dẫn đến viễn cảnh tiêu cực khác khi các trang trại nhỏ hơn sẽ bị nuốt chửng bởi các trang trại lớn hơn.
Cả hai viễn cảnh này và quá trình sụt giảm thu nhập sẽ tràn qua các thị trấn nông nghiệp, dẫn đến sự suy giảm các hoạt động kinh doanh phi nông nghiệp và việc làm, đặc biệt là các hoạt động phục vụ trực tiếp cũng như các nhà cung cấp đầu vào cho nông nghiệp và nhà máy sản xuất nông nghiệp, chẳng hạn như sản xuất thịt bò và thịt lợn.
Những hành động trả đũa thuế quan xa hơn gây suy giảm xuất khẩu nông sản của Mỹ, quá trình tất yếu và không thể đảo ngược này sẽ gây thiệt hại cho người nông dân và vùng nông thôn khi xuất khẩu từ các nước khác sẽ tăng lên để bù đắp sự suy giảm xuất khẩu của Mỹ.
Lấy ví dụ như Brazil, nước này đã gia tăng sản lượng đậu nành liên tục và có thể sẽ sớm soán vị trí nước có sản lượng đậu nành lớn nhất thế giới của Mỹ, việc này thậm chí có thể xảy ra nhanh hơn nữa khi Brazil thế chỗ Mỹ để xuất khẩu đậu nành vào Trung quốc.
Nga cũng là nước được hưởng lợi khi các nước khác trả đũa thuế quan với nông sản nhập khẩu từ Mỹ, sản lượng lúa mì của họ đang tăng dần, đặc biệt là vào Trung quốc.
Xa hơn, Brazil, Nga và các nước xuất khẩu nông sản khác sẽ không dễ dàng từ bỏ thị trường xuất khẩu mà họ đã có kể cả khi hàng rào thuế quan với nông sản Mỹ không còn nữa. Thâm hụt thương mại của Mỹ vì thế sẽ còn tệ hơn.
Sự trả đũa thuế quan của các nước vào nông sản Mỹ sẽ khiến cho Đảng Cộng hòa trả giá về chính trị kể cả trong ngắn lẫn dài hạn.
Việc sụt giảm mạnh thu nhập ròng từ trang trại năm nay do bị trả đũa thuế quan cùng với việc suy giảm thu nhập liên tiếp trong những năm gần đây có thể khiến Đảng Cộng hòa mất ghế tại Hạ viện tháng 11 này, thậm chí là ở cả Thượng viện.
Trong dài hạn, sự suy giảm ở các địa phương vốn phụ thuộc đáng kể vào nông nghiệp và các ngành nông nghiệp nó hỗ trợ có thể ảnh hưởng đến số ghế ở Quốc hội, nhất là vào các kỳ bầu cử năm 2020 và 2030. Đặc biệt là trong Kỷ nguyên Trump này, sẽ có nhiều ghế được nắm bởi Đảng Dân chủ hơn là Đảng Cộng hòa.
Như nhiều người đã phát biểu gần đây, nông dân cần tự do thương mại chứ không phải trợ cấp. Ngài Tổng thống càng sớm nhận ra sự thật về kinh tế lẫn chính trị của những tuyên bố đó và từ bỏ cuộc chiến tranh thương mại ông ta đã khơi mào thì càng tốt cho người nông dân cũng như khu vực nông thôn và cả Đảng Cộng hòa.
Bert Ely là Giám đốc của Tập đoàn Ely & Company, nơi ông giám sát các hoạt động ngân hàng, chính sách tiền tệ, hệ thống thanh toán và rủi ro tín dụng. Ông cũng là nhà tư vấn và có những phát ngôn về các vấn đề liên quan đến tài chính nông nghiệp.
