– Trung Quốc đang ở thế bị động nhưng Mỹ cũng không dễ dàng để giành được chiến thắng.
– Thuế quan của Trump đã không làm được gì để giảm bớt thâm hụt thương mại.
Cuối tháng này, các đại biểu từ Trung Quốc được cho là sẽ xuất hiện để tái khởi động lại quá trình đàm phán thương mại giữa hai bên. Đây là cuộc gặp đầu tiên kể từ ngày 3/6/2018. Khác với tin tức về sự can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử Mỹ, chính sách đối đầu với Trung Quốc của Tổng thống Trump là chủ đề nghị sự hàng đầu trên thế giới vào thời điểm hiện tại kể từ khi ông Trump nhận chức.
Trong chiến dịch tranh cử của mình, Trump từng rất tự tin với người ủng hộ của mình khi cho rằng ông chiến thắng là lẽ đương nhiên. Tuy nhiên, ai mới là người chiến thắng trong cuộc chiến lần này?
Nếu bạn muốn biết những người Trung Quốc nghĩ gì về xung đột lần này thì không còn nơi nào tốt hơn là tờ Bưu điện hoa Nam buổi sáng (SCMP). Câu hỏi “Tình hình hiện tại như thế nào rồi?” có thể tìm thấy trên bài xã luận của họ. SCMP là nơi thể hiện chính kiến của những nhà tư vấn chính sách của Trung Quốc, những người hiện nay đang phản đối chính sách chống Mỹ của Chủ tịch Tập Cận Bình (tất nhiên có một số bài có thể sẽ bị kiểm duyệt ở Đại Lục). Trung Quốc hiện tại đang khá bất ổn, lòng tin của người dân đối với chính quyền đã tụt xuống mức thấp nhất, bất kể tình hình chính trị đang như thế nào. Vụ bê bối vắc xin Changsheng gần đây là một minh chứng, chuyện này càng củng cố lòng tin của người dân Trung Quốc đối với hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt trong lĩnh vực thuốc men và thực phẩm trẻ em. Trung Quốc sẽ làm gì nếu Trump đánh thuế lên tất cả hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu tới Mỹ? Liệu họ sẽ trả đũa bằng cách tương tự? Hay Trung quốc sẽ đánh thuế đối với các sản phẩm từ Mỹ mà người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng?
Nếu Trung Quốc muốn đánh thuế vào các nhãn hiệu của Mỹ như Apple hoặc Nike thì chúc ông Tập may mắn với suy nghĩ đó. Những ý tưởng tẩy chay hàng Mỹ kiểu này được hô hào từ những đám đông vô tri cầm biểu ngữ ủng hộ Ông Tập tại Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2017 vừa qua. Nếu họ tẩy chay Apple và Nike, hãy chờ xem cổ phiếu của Alibaba và Tencent sẽ rớt thảm hại như thế nào.
Trung Quốc sẽ không thể thắng trong cuộc chiến lần này, ít nhất là trong ngắn hạn, biến động của thị trường gần đây đã phản ánh ai mới là người thắng cuộc. Thị trường chứng khoán Đại Lục đã tụt giảm 20% kể từ đầu năm, trong khi đó chỉ số S&P 500 của Mỹ tăng 5,7%, sự tăng trưởng này còn tốt hơn cả chỉ số FTSE ở châu Âu, MSCI ở Nhật, MSCI ở các thị trường mới nổi khác. Tin tức về sự nối lại đàm phán thương mại song phương đã ủng hộ tâm lý lạc quan này và các chỉ số thị trường có thể sẽ tiếp tục tăng trong tuần tới.
Bắc Kinh đang hi vọng rằng Đảng Dân chủ sẽ chiến thắng trong cuộc bầu cử giữa kỳ, đảo ngược tình hình ở Quốc hội và sẽ gây ra nhiều rắc rối cho Washington. Tuy nhiên các ứng viên Dân chủ hiện tại không rõ ràng trong việc ủng hộ tự do thương mại, và thực tế thì Trump không cần tới Quốc hội để áp đặt các chính sách về thương mại của mình. Bắc Kinh đã sai lầm trong việc đặt cược lần này.
Trung Quốc đang ở vào thế Bị động nhưng Mỹ cũng không thể dễ dàng giành được chiến thắng.
Nếu Trump muốn giảm bớt Thâm hụt thương mại với Trung Quốc thì cho đến hiện tại ông ta lại là người thua cuộc.
Đến nay, chính quyền Trump đã triển khai 3 chính sách chính để hạn chế nhập khẩu.
– Điều khoản 201, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đối với máy giặt và tấm pin năng lượng mặt trời.
– Điều khoản 232, bảo đảm an ninh quốc gia, đánh thuế với thép và nhôm (trị giá 46.1 tỷ USD). Có thể tiếp tục với ô tô (bao gồm cả xe nguyên chiếc cũng như phụ tùng) trị giá 290 tỷ USD và các sản phẩm từ Uranium (2.8 tỷ USD).
– Điều khoản 301, bảo hộ sở hữu trí tuệ.
Ngoài ra đang còn 200 tỷ hàng hóa khác nằm trong diện có thể bị đánh thuế, thông tin chính thức sẽ được công bố vào đầu tháng 9 tới đây.
Theo số liệu từ hãng Nghiên cứu thị trường toàn cầu Panjiva, kết quả cuối cùng cho đến nay, sản lượng nhôm và thép nhập khẩu đã sụt giả 22,4% trong tháng 7 so với mức của tháng 3. Tuy nhiên, tổng nhập khẩu trong quý 2 chỉ sụt giảm 7,6% so với quý 1. Sản lượng nhập khẩu tấm pin mặt trời và máy giặt trong ba tháng 5, 6, 7 sụt giảm 70,6% so với mức đỉnh điểm từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2017.
Điều khoản 351, bảo vệ sở hữu trí tuệ chủ yếu tập trung vào các sản phẩm công nghiệp và linh kiện. Ví dụ như phần cứng máy tính (trị giá 1.39 tỷ USD), máy bơm nhiên liệu (869 triệu USD), thiết bị xây dựng (788 triệu USD). Ngoài ra 1.56 tỷ USD hàng linh kiện ô tô vừa bị nâng mức thuế lên, từ 3% lên 25%.
Các tàu kéo đang lai dắt một con tàu chở hàng của Hãng Vận chuyển đường thủy Trung quốc vào cảng Newark. Hàng hóa nhập khẩu từ Trung quốc vào Mỹ tăng mạnh trước thời điểm thuế nhập khẩu có hiệu lực.
Về phần mình, Trung quốc đánh thuế lên đậu nành (11.3 tỷ USD) và một số lượng lớn các mặt hàng từ thịt và cá (3.77 tỷ USD) cũng như rau và trái cây (2.16 tỷ USD), chủ yếu hàng hóa này có nguồn gốc từ California.
Chính sách thuế của Trump vẫn chưa thể giảm bớt thâm hụt thương mại.
Trong 12 tháng gần nhất tính đến cuối tháng 6 năm nay, thâm hụt thương mại của Mỹ ở mức 823 tỷ USD, đánh dấu mức cao nhất kể từ tháng 9/2008, chỉ thấp hơn 11.8% so với mức cao kỷ lục vào tháng 12/2016. Nữa số thâm hụt đó là của Trung quốc, với 390.2 tỷ USD, EU đứng thứ hai với 159.1 tỷ USD, Mexico và Canada đứng thứ 3 với 87.6 tỷ USD.
Chuỗi cung ứng toàn cầu đang thay đổi theo những biến động này. Các nhà sản xuất có nhà máy ở Trung quốc đang lên kế hoạch di chuyển nhà máy của mình sớm hơn so với dự kiến. Áp lực của Trump cũng đặt gánh nặng khá lớn lên vai Đảng cộng sản Trung quốc khi giờ đây, Chủ tịch Tập không còn là người trực tiếp ra mặt nữa, thay vào đó Thủ tướng Lý Khắc Cường đang xuất hiện ngày càng nhiều và có thể thay thế ông Tập là người đại diện thương thuyết trong cuộc họp lần tới. Điều này cho thấy ông Tập đã muốn trút bỏ gánh nặng trên vai mình cho người khác.
Phần lớn các nhà đầu tư Mỹ thì cảm thấy cuộc xung đột với Trung quốc sẽ có ảnh hưởng xấu tới danh mục đầu tư của họ. Trong một cuộc khảo sát, 53% nhà đầu tư cho rằng thuế quan sẽ ảnh hưởng đến các khoản đầu tư của họ, trong đó 72% cho rằng ảnh hưởng sẽ là tiêu cực. Tuy vậy, các nhà đầu tư lại chưa hành động đúng như những gì họ lo ngại khi cho biết, 79% vẫn chưa có kế hoạch thay đổi hoặc bảo vệ các khoản đầu tư của mình.
“Đó là tin mừng khi biết rằng nhiều nhà đầu tư vẫn kiên định với các khoản đầu tư của họ và không đưa ra những thay đổi nhanh chóng hay quyết định ngắn hạn nào. Sự lo lắng phản ánh đúng thực tế khi đang có ngày càng nhiều chính sách thuế quan được dựng lên, chúng có thể ảnh hưởng xấu tới sự tăng trưởng kinh tế của Mỹ cũng như toàn cầu. Tuy vậy, cho đến thời điểm hiện tại, các chính sách thuế quan chỉ ảnh hưởng nhỏ đến các khoản đầu tư của họ cũng như nền kinh tế toàn cầu, kinh tế thế giới vẫn đang tăng trưởng và các nhà đầu tư đều hi vọng mức tăng trưởng này sẽ giữ vững và không bị ảnh hưởng quá lớn.”
Liệu Trung quốc cũng có thể lạc quan như vậy?
Cho đến khi nào Trung quốc không còn là một nền kinh tế định hướng xuất khẩu và đối tác thương mại lớn nhất của họ (Mỹ) vẫn phải gia tăng chi phí để thâm nhập thị trường Trung quốc thì Trung quốc còn chưa thể lạc quan. Tất nhiên viễn cảnh xấu nhất có thể không bao giờ xảy ra, vì Trung quốc là một cường quốc kinh tế, và chính quyền độc đảng của Trung quốc sẽ không để kinh tế sụp đổ chỉ vì một cuộc xung đột thương mại. Trong thời gian này, các nhà đầu tư có thể chờ đợi những diễn biến sắp tới ở cuộc họp thượng đỉnh giữa hai bên. Một kết quả không tốt cho Trung quốc, còn tin tích cực cho Washington sẽ là tin mừng cho tất cả các nhà đầu tư và cho cả Trump, thắng lợi trong cuộc bầu cử sắp tới vào tháng 11 sắp tới sẽ được bảo đảm.
